Republic of Sabah North Borneo - RSNB

Credits to Dayak Daily

Today, more Sabahans and Sarawakians are calling for independence than ever before, not out of rebellion, but out of necessity, justice, and survival. This article is a call to Australians and the international community to understand the truth behind the Malaysia Agreement 1963 (MA63), the ongoing political and economic oppression, and why the global community, especially Australia, has a moral obligation to stand in solidarity with Sabah and Sarawak.

The Legal Foundations: A Flawed Agreement

The Malaysia Agreement 1963 was intended to lay the foundation for the creation of a new federation. But unlike other international treaties, MA63 lacked essential legal and democratic safeguards. There was no binding referendum or popular consultation with the people of Sabah and Sarawak. The Cobbold Commission, hastily set up to gauge public opinion, relied heavily on handpicked community leaders rather than a general vote. The United Nations' assessment mission was similarly flawed, with British diplomatic cables later revealing it was biased and predetermined to favor Malaysia's formation.

International law, particularly the principle of self-determination as enshrined in the UN Charter and subsequent UN General Assembly resolutions, requires that any transfer of sovereignty or political arrangement must be freely determined by the people affected. This did not happen for Sabah and Sarawak. Therefore, many legal scholars and human rights advocates argue that MA63 is invalid under international law.

Decades of Broken Promises and Economic Exploitation

Sabah and Sarawak were promised equal partnership and autonomy within the Malaysian Federation. In reality, both states became politically and economically dominated by the federal government based in Kuala Lumpur. Despite being rich in oil, gas, timber, and other natural resources, Sabah and Sarawak remain among the poorest and least developed regions in Malaysia.

Billions in revenue from these resources have flowed to the federal government and its allied corporations, while basic infrastructure in Sabah and Sarawak—such as healthcare, education, clean water, and roads—lags far behind Peninsular Malaysia. Political voices calling for autonomy or independence have often been harassed, silenced, or prosecuted under broad and repressive laws. This is not federalism. This is colonialism in a new form.

Political Suppression and the Refugee Exodus to Australia

Over the years, many Sabahans and Sarawakians who spoke out for independence or simply advocated for their native rights have been subjected to surveillance, threats, arrest, or politically motivated charges. Civil society activists, indigenous leaders, and youth organizers have faced harassment for daring to express their people’s right to freedom and self-determination.

As a result, a growing number of Sabahans and Sarawakians have sought asylum in democratic countries like Australia. They are not economic migrants; they are political refugees seeking protection from persecution in Malaysia. Many are now building communities in Australia, continuing their peaceful advocacy from abroad while fearing imprisonment should they return home.

Why Australians and the International Community Must Care

Australia has deep historical ties with Borneo. Australian soldiers fought and died in Sabah and Sarawak during World War II, defending the people against imperial occupation. Today, that legacy demands continued moral responsibility. Supporting the right to self-determination of Sabah and Sarawak is not just an act of solidarity—it is a reaffirmation of the democratic values that Australia stands for.

Furthermore, continued oppression in Sabah and Sarawak poses risks to regional stability, human rights, and democratic development in Southeast Asia. Recognizing and supporting peaceful independence movements is a step toward a more just and equitable world.

A Call for Justice and Dignity

Sabah and Sarawak have endured 61 years of broken promises, exploitation, and suppression under a federation they never freely chose. Their struggle for independence is grounded in legal principles, historical truth, and a longing for dignity and self-governance.

To Australians and the wider international community: we urge you to listen, to learn, and to lend your voice to our call for freedom. Help us break the chains of post-colonial colonisation and build a future where Sabahans and Sarawakians can finally determine their own destiny.

#FreeSabah #FreeSarawak #RightToSelfDetermination

Kos barangan dan perkhidmatan yang lebih tinggi: Dasar kabotaj boleh menyebabkan kos pengangkutan yang lebih tinggi untuk barangan dan perkhidmatan yang dituju ke Sabah. Memandangkan kapal berbendera asing dihadkan daripada beroperasi di laluan domestik, ini mengehadkan persaingan dan mengurangkan pilihan untuk syarikat perkapalan. Kekurangan persaingan boleh menyebabkan kenaikan harga barangan import, menjejaskan kos sara hidup penduduk Sabah.

Sambungan dan akses terhad: Sabah, yang terletak di pulau Borneo, sangat bergantung pada pengangkutan maritim untuk perhubungan dengan seluruh Malaysia dan dunia. Dasar kabotaj boleh menyekat akses kepada perkhidmatan perkapalan dan mengehadkan pilihan ketersambungan untuk Sabah, menjejaskan perdagangan, pelancongan dan pembangunan ekonomi keseluruhan di rantau ini.

Kebergantungan pada pemindahan penghantaran: Dasar kabotaj mungkin memerlukan barangan asing yang dituju ke Sabah untuk dipindahkan melalui pelabuhan Malaysia sebelum diangkut ke Sabah, walaupun terdapat laluan yang lebih terus. Ini menambah lapisan logistik dan kos tambahan, yang berpotensi membawa kepada kelewatan dan ketidakcekapan dalam rantaian bekalan.

Daya saing yang dikurangkan: Sekatan yang dikenakan oleh dasar kabotaj boleh menjadikan perniagaan di Sabah lebih mencabar untuk bersaing dalam pasaran global. Ia boleh mengehadkan akses mereka kepada pilihan penghantaran antarabangsa, meningkatkan kos pengangkutan, dan menghalang keupayaan mereka untuk mengimport dan mengeksport barangan dengan cekap.

Impak pelancongan: Sabah ialah destinasi pelancongan popular yang terkenal dengan tarikan semula jadi dan biodiversiti. Dasar kabotaj boleh menjejaskan industri pelancongan dengan meningkatkan kos perjalanan, mengehadkan ketersediaan perkhidmatan atau produk tertentu, dan mengurangkan daya saing sektor pelancongan Sabah berbanding destinasi lain.

Pembangunan perindustrian terhalang: Dasar kabotaj boleh menimbulkan cabaran bagi pembangunan industri tertentu di Sabah, terutamanya industri yang bergantung pada pengangkutan barangan yang kos efektif dan cekap. Pilihan penghantaran terhad dan kos yang lebih tinggi mungkin tidak menggalakkan pelaburan dalam industri seperti pembuatan, perniagaan berorientasikan eksport dan pengekstrakan sumber.

Terjemahan Bahasa.

Labuan, sebuah pulau kecil yang terletak di barat daya Sabah, secara rasmi diisytiharkan sebagai Wilayah Persekutuan hari ini. Keputusan ini menyaksikan pulau tersebut diserahkan oleh kerajaan Sabah kepada kerajaan persekutuan Malaysia, menandakan perubahan besar dalam pentadbiran dan kepentingan strategiknya.

Pengisytiharan rasmi ini ditandatangani oleh Ketua Menteri Sabah, Datuk Harris Salleh, dan Perdana Menteri Malaysia, Datuk Seri Dr. Mahathir Mohamad, yang mengesahkan status Labuan sebagai Wilayah Persekutuan seluas 88 kilometer persegi. Dengan pemindahan ini, kerajaan persekutuan kini bertanggungjawab sepenuhnya terhadap pentadbiran pulau tersebut.

Dalam ucapannya semasa majlis pengisytiharan, Datuk Harris Salleh menyatakan bahawa keputusan menyerahkan Labuan sebahagiannya bertujuan untuk menghalang gerakan pemisahan di Sabah. Beliau menegaskan bahawa percubaan untuk keluar daripada Persekutuan Malaysia sebelum ini menunjukkan perlunya kehadiran persekutuan yang kukuh di rantau ini.

“Terdapat percubaan sebelum ini di bahagian Malaysia ini untuk berpisah daripada Persekutuan, dan tidak ada jaminan mutlak bahawa percubaan sebegitu tidak akan berlaku lagi. Untuk memastikan tiada cubaan pemisahan berlaku, sama ada di Sabah atau di tempat lain, kehadiran persekutuan yang tetap di kawasan ini adalah perlu,” kata Datuk Harris.

Pegawai kerajaan turut menyatakan bahawa faktor ekonomi menjadi salah satu sebab utama keputusan ini, dengan menyatakan bahawa Sabah tidak mempunyai kapasiti untuk membangunkan Labuan sebagai hab ekonomi yang berdaya saing. Beban membangunkan infrastruktur dan industri di pulau tersebut yang menghadapi persaingan asing yang sengit dianggap terlalu berat bagi pentadbiran Sabah.

Perdana Menteri Dr. Mahathir Mohamad memberi jaminan bahawa kerajaan persekutuan akan berusaha mengubah Labuan menjadi pusat pelancongan dan perdagangan utama di Asia Tenggara. Beliau mengakui bahawa penyerahan Labuan merupakan satu pengorbanan besar bagi kerajaan Sabah, kerana mereka perlu mengetepikan kepentingan sendiri demi pembangunan dan perpaduan negara.

Selain itu, Dr. Mahathir memberi jaminan kepada 35,000 penduduk Labuan bahawa hak-hak istimewa mereka tidak akan terjejas dengan perubahan ini.

Keputusan menjadikan Labuan sebagai Wilayah Persekutuan kekal sebagai satu titik perubahan dalam sejarah, yang membentuk peranan pulau ini dalam landskap ekonomi dan politik Malaysia. Namun, bagi ramai rakyat Sabah, pemindahan Labuan terus menimbulkan persoalan tentang autonomi, pentadbiran, dan pengaruh persekutuan dalam hal ehwal negeri.

Labuan, a small island located southwest of Sabah, was officially declared a Federal Territory today. The move, which saw the island ceded from the Sabah government to the Malaysian federal government, marks a significant shift in the region’s governance and strategic importance.

The official declaration was signed by Sabah Chief Minister Datuk Harris Salleh and Malaysian Prime Minister Datuk Seri Dr. Mahathir Mohamad, formalizing Labuan’s status as an 88-square-kilometer Federal Territory. With this transfer of authority, the Malaysian federal government now assumes full responsibility for the island’s administration.

Datuk Harris Salleh, in his speech during the declaration, stated that the decision to hand over Labuan was partly aimed at preventing secessionist movements in Sabah. He noted that past attempts to break away from the Malaysian Federation justified the need for a strong federal presence in the region.

“There have been attempts in this part of Malaysia to secede from the federation, and there is no iron-clad guarantee that such plots will not arise again. To ensure that no secession attempt is made, whether in Sabah or elsewhere, an immovable federal presence in this part of the nation is necessary,” said Datuk Harris.

Government officials also cited economic reasons for the decision, stating that Sabah lacked the capacity to develop Labuan into a competitive hub. The burden of building infrastructure and industries on the island, which faced stiff foreign competition, was considered too heavy for Sabah’s administration.

Prime Minister Dr. Mahathir Mohamad assured that the federal government would work to transform Labuan into a vital tourism and trade center for Southeast Asia. He acknowledged that the ceding of Labuan was a major sacrifice for the Sabah government, as it had to forego its direct interests for the sake of national development and unity.

Furthermore, Dr. Mahathir sought to reassure the 35,000 residents of Labuan that their special privileges would remain unaffected by the change.

The decision to make Labuan a Federal Territory remains a historical turning point, shaping the island’s role in Malaysia’s economic and political landscape. However, for many in Sabah, the transfer of Labuan continues to raise questions about autonomy, governance, and federal influence in the state’s affairs.

Jaimin Makajin

1. Bangsa Orang Sabah BOS yang pro sabahan wajib memilih dan mengundi parti² lokal Sabah pada PRN 17 nanti.

2. Bagi Bangsa Sabah yang telah terjerumus dalam perangkap kelicikan Malaya harus memikirkan semasak masaknya akan masa depan, kemana hala tuju wilayah ini seterusnya. Wilayah Malaya sudah mempunyai 166 kerusi parlimen dan 445 kerusi dewan undangan negeri. Wilayah Sabah yang luasnya hampir sama dengan wilayah Malaya hanya mempunyai 25 kerusi parlimen dan 73 kerusi DUN. Hampir 62 tahun Malaya menguasai pentadbiran kerajaan negeri Sabah. Hampir 28 parti lokal wujud dengan 16 Ketua Menteri silih berganti namun visi & misi parti² lokal ini sedap didengar tetapi realitinya tidak memenuhi aspirasi rakyat.

3. Dasar pecah dan perintah menambahkan lagi perluasan empayar parti² dari Malaya. Para pemimpin Sabah yang telah termakan budi dengan mendapat kekayaan yang luar biasa begitu senang mereka di pasang gading tembaga di hidung. Selagi hasil bumi Sabah belum dikikis habis oleh Malaya maka selama itulah Bangsa Orang Sabah akan di perintah patuh kepada kepimpinan pusat di Malaya.

4. Parti² lokal wajib bersatu dalam menghadapi PRN 17 bagi memastikan kedaulatan Sabah dapat dikembalikan semula. Sabah kekurang kurangnya memperolehi 49 kerusi DUN dalam PRN 17 nanti bagi membolehkan wakil² rakyat membahaskan isu untuk Sabah mencapai kemerdekaan penuh daripada Malaya. Semua parti² lokal yang memperolehi/menang dan mendapat lebih 2/3 kerusi DUN akan berada dalam barisan kabinet/membentuk kerajaan. Hindarkan dari membuat gabungan bagi menjatuhkan sesama parti lokal. Mana² parti lokal yang mendapat lebih banyak kerusi DUN akan membentuk kerajaan. Parti² lokal lain yang menang akan dilantik sebagai menteri dan pembantu serta pengerusi² GLC. Kerjasama semua parti lokal yang telah bersatu dan dicadangkan membuat satu kerjasama yang di kenali sebagai BARISAN PERIKATAN SABAH.

5. Parti² dari Malaya yang menang dalam PRN 17 tetapi mendapat kurang daripada 20 kerusi DUN akan menjadi parti pembangkang diperingkat negeri Sabah. Parti daripada Sarawak ada turut bertanding dan memenangi 1 atau 2 kerusi akan dijemput bersama dalam kabinet negeri Sabah dan diberikan jawatan jika perlu.

6. Bersatu kita teguh bercerai kita roboh maka dengan itu Bangsa3 Orang Sabah harus bersatu demi keharmonian kaum dan kesejahteraan rakyat. Slogan SABAH BARU, SABAH MAJU DALAM 100 HARI ( 1994) meyakinkan Bangsa Orang Sabah bahawa manifesto itu cukup menyakinkan bahawa Sabah benar² akan di majukan tetapi sehingga 2018 masih terdengar rungutan² warga Sabah terutama dalam isu Bekalan air terawat, bekalan elektrik dan jalanraya. Terkini isu jalur lebar internet yang di cop umpama gerakan Siput yang sungguh menyakitkan hati.

7. Beberapa Pertubuhan Bukan Kerajaan NGO mempunyai kesedaran kearah untuk memertabat serta mengembalikan kedaulatan dan perundangan Sabah untuk melangkah ke arah bagi memenuhi aspirasi untuk mencapai kemerdekaan penuh. Dalam perkara ini pemimpin² parti lokal Sabah haruslah mempunyai inisiatif untuk sama² berjuang bagi mencapai impian untuk merdeka.

8. Bait terakhir Lagu kebangsaan Sabah,.... Sabah Tanah Airku berbunyi....Sabah negeri merdeka. Tetapi sebaliknya seolah dijajah semula bermula 16.9.1963

Sumber: Perspekstif Komenter

Dalam kenyataan akhbar bersama pada 30 Disember 2024, NGO yang berpangkalan di Australia, Republic Sabah North Borneo (RSNB) dan Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ) menyatakan sokongan kuat dan memuji keberanian serta ketabahan mahasiswa Universiti Sabah yang mencadangkan demonstrasi menentang rasuah pada 31 Disember 2024.

Kedua-dua organisasi bukan kerajaan ini, yang berdedikasi untuk memperjuangkan hak penentuan nasib sendiri bagi Sabah dan Sarawak, teguh memegang prinsip integriti, akauntabiliti, dan pemerintahan sendiri.

NGO tersebut menyatakan bahawa aktivisme mahasiswa ini adalah lambang semangat belia yang menolak untuk menerima status quo rasuah dan ketidakadilan. Komitmen mereka untuk menuntut akauntabiliti menjadi inspirasi kepada semua rakyat Sabah, dan mereka sepenuhnya menyokong seruan mahasiswa untuk sebuah kerajaan yang bebas daripada rasuah.

“Kami menyeru agar usaha-usaha ini dilakukan dengan adil dan tidak berat sebelah, memastikan semua bentuk rasuah ditangani tanpa pilih kasih. Masa depan Sabah bergantung pada bahu generasi mudanya, dan usaha mereka harus dipandu oleh integriti, ketelusan, serta mengejar kepentingan yang lebih besar.”

Adalah penting untuk mengakui bahawa rasuah di peringkat persekutuan memainkan peranan penting dalam menyemai budaya rasuah yang terus melanda Sabah dan Sarawak. Kewujudan Malaysia sendiri dicemari dengan rasuah pada peringkat tertinggi, dengan sogokan oleh British kepada wakil mereka untuk menandatangani Perjanjian Malaysia 1963 (MA63).

Precedent sejarah ini menetapkan amalan politik yang berterusan tanpa kawalan di peringkat persekutuan, yang seterusnya membenarkan amalan rasuah serupa di Sabah dan Sarawak. Sistem politik di kedua-dua Negara ini terjejas akibat budaya rasuah yang merebak dari peringkat atas ke pentadbiran tempatan. Keadaan ini telah merosakkan kepercayaan awam dan secara asasnya menghalang pertumbuhan serta kemajuan kedua-dua negeri.

RSNB dan SSRANZ percaya bahawa rasuah juga telah memudahkan kawalan kerajaan persekutuan ke atas kerajaan Negara Sabah dan Sarawak, sekali gus menjejaskan keupayaan mereka untuk melaksanakan pemerintahan sendiri dengan menghakis ketelusan dan akauntabiliti.

NGO ini teguh dalam komitmen mereka untuk memerangi semua bentuk rasuah sebagai sebahagian daripada kempen mereka untuk penentuan nasib sendiri Sabah dan Sarawak. Rasuah adalah kanser yang merosakkan kepercayaan awam, melemahkan institusi, dan menghalang pembangunan Sabah. Tiada individu, organisasi politik, atau institusi harus terlepas daripada penelitian. Usaha memerangi rasuah mesti menyeluruh dan tidak memilih, menyasarkan semua bentuk salah laku tanpa mengira kedudukan atau kaitan. Ketelusan dan akauntabiliti mesti kekal sebagai asas pemerintahan di Sabah.

Semasa Sabah bergerak ke hadapan, RSNB dan SSRANZ menyeru semua rakyat Sabah untuk bersatu dalam mengejar sebuah negeri yang adil, telus, dan berdaulat. Hanya melalui tindakan kolektif—bebas daripada rasuah dan campur tangan luar—kita dapat mencapai kemerdekaan dan kemakmuran yang sebenar.

“Kami mengulangi komitmen kami untuk memperjuangkan prinsip-prinsip ini dan menyeru semua pihak berkepentingan—pemimpin politik, institusi, dan masyarakat sivil—untuk menegakkan nilai-nilai demokrasi, akauntabiliti, dan hak rakyat untuk menentukan nasib sendiri.”

Mosses PA Ampang

Presiden Republik Sabah North Borneo (RSNB) NGO

dan

Robert Pei

Presiden Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ) NGO

Disokong oleh:

Daniel John Jambun - Presiden Yayasan Borneo's Plight in Malaysia (BoPiMaFo)

Peter John Jaban - Pengasas Sarawakians for Sarawak & Saya Anak Sarawak

Emily Edward - Presiden Organisasi Penduduk Asli Sabah Sarawak Borneo Australia

Yu Chin Liik - Plaintif Kes MA63 2018